Uçaktan gördüm bir santral çalışmıyor
En sık gittiğim ülkelerden biridir Kosova. İstanbul’un, Türkiye’nin inşaat hızına yetişemez ama her gittiğimde yeni havalimanı, yeni otoyol, yeni binalara (ki çoğunu da Türkler inşa ediyor) tanıklık ediyorum. Bizim bakir Anadolu kentlerinden tek farkı yeşilliği. Uçak inişe geçtiğinde ben bunları düşünüyordum. Nihat Özdemir de "Uçakta gördüm, yine arıza yapmış bir santral çalışmıyor" diyordu, işadamının görme farkı.
Kosova’nın elektrik üreten iki kömür santralı var. Bir çalışmayınca Kosovalılar karanlığa gömülüyor. Daha doğrusu karanlığa gömülüyormuş, önceleri. Mayıs 2013’ten beri Kosova Elektrik Dağıtım Şirketi - KEDS mümkün olduğunca insanları karanlığa mahkum etmiyor. Nihat Özdemir, "Arnavutluk’tan, Sırbistan’dan, Avrupa’dan nereden bulursak alıyoruz" diyor.
Kosova’nın elektrik dağıtımı Haziran 2012’deki ihaleyle özelleştirilmiş, 26 milyon 300 bin euroluk teklifle de ihaleyi Limak-Çalık konsorsiyumu kazanmıştı. Teknik görüşmeler, madde madde müzakere, sözleşme derken Mayıs 2013’te iki Türk grubu iş başı yapabildi. Bizdeki özelleştirme uygulamalarından farkı ise, devlet mülkiyeti satıyor, yap-işlet-devret yöntemini tercih etmiyor. Şimdilerde Kosova hükümetinin gündeminde elektrik üretiminin özelleştirmesi var. Nihat Özdemir. "Bildiğimiz Amerikalı bir grup ilgileniyor, biz de ilgileniyoruz" diyor. Üretimdeki sık arızanın nedeni de. altyapının çok eski olması. 1920 yılından kalma tesis de varmış. "Sayaçların yüzde 30’ıı 40 yaşında. Mesela LED televizyonu stand by’dayken ölçümleyemeyecek kadar eski bir sistem’" diyorlar.
Gönülden 150 bin euro daha harcadı
Kosova’nın nüfusu 2 milyon kadar. 500 bin Kosovalı ise yurtdışında, ekmek parası peşinde. Nihat Özdemir, "Elektrik dağıtımını üstleneli bir yıl geçti, ilk 8 ayda 15 milyon euro yatırım yaptık, 15 yıl boyunca her yıl 20 milyon euro yatırım yapacağız" diyor ve devam ediyor: "Teknoloji yatırımı yapıyoruz. Altyapıyı yeniliyoruz ama bizim için sosyal projeler de çok önemli." Kosova’da işsizlik en önemli sorun. Her iki gençten biri işsizmiş. Priştina’ya gitme sebebimiz de. gazetemizde sosyal sorumluluk projelerini köşesinde anlatan Dr. Aylin Löle’nin geliştirdiği. Limak Yönetim Kurulu üyesi Ebru Özdemir’in üstlendiği projenin ilk meyvelerini vermiş olması.
KEDS Akademi, meslek lisesinde ve elektrik mühendisliğinde okuyan 50 genci sınavla seçmiş. Gençler Boğaziçi Üniversitesi ve İngiltere’deki akreditasyon kurumu Edexcel’in sertifikasını alarak, meslek hayatlarına daha bir güvenle atılıyorlar. Sordum, akademinin ilk mezunlarına yönelik sosyal sorumluluk projesi 150 bin euroya mal olmuş. "Bu yıl 15 milyon 150 bin euroluk mu yatırım yaptınız?" diye soruyorum. Nihat Özdemir, "150 bin euro sayılmaz, başka sosyal sorumluluk projelerimiz de var, onları yatırım maliyetine dâhil etmiyoruz" diyor.
Havacı gençler yetişecek
Nihat Özdemir. "KEDS Akademi eğitimine devam edecek, sıra havacılık akademisine geldi" diyor. Limak Grubu, Kosova’nın tek uluslararası havalimanı olan Priştina Uluslararası Adem Yaşari Havalimanı’nın yatırımcısı, işletmecisi. Nihat Özdemir, Havalimam’nın CEO’su Haldun Koktürk’e yanımızda bir kez daha görev veriyor: "Havacılık enstitüsü kuracağız, buradan yetişen gençleri belki istanbul’daki yeni havalimanında da istihdam edebiliriz."